W obrocie gospodarczym, zwłaszcza w przypadku transakcji między przedsiębiorcami, nieterminowe płatności są częstym problemem. Wiele firm zmaga się z trudnościami wynikającymi z opóźnień w regulowaniu faktur, co może prowadzić do problemów z płynnością finansową. W takich sytuacjach przedsiębiorca ma prawo nie tylko do odsetek za opóźnienie w płatności, ale również do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Warto wiedzieć, kiedy i w jakiej wysokości można domagać się tej rekompensaty oraz jakie są procedury jej dochodzenia.
Podstawa prawna rekompensaty za odzyskiwanie należności
Rekompensata za koszty odzyskiwania należności wynika z przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Ustawa ta ma na celu ochronę przedsiębiorców przed zatorami płatniczymi, które mogą negatywnie wpływać na ich działalność. Na jej podstawie przedsiębiorca, który zmuszony jest dochodzić swoich należności, może żądać rekompensaty od dłużnika, niezależnie od rzeczywistych kosztów poniesionych na odzyskiwanie długu.
Kiedy można domagać się rekompensaty?
Rekompensata za koszty odzyskiwania należności przysługuje w przypadku, gdy:
- należność wynika z umowy dostawy towaru lub świadczenia usługi– rekompensaty można dochodzić jedynie od transakcji handlowej, czyli umowy, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub świadczenie usługi;
- transakcja dotyczy obrotu między przedsiębiorcami – przepisy ustawy mają zastosowanie tylko do transakcji realizowanych pomiędzy przedsiębiorcami w związku z ich działalnością gospodarczą (B2B). Ustawa nie obowiązuje w relacjach z konsumentami (B2C).
- wystąpiło opóźnienie w płatności – rekompensata przysługuje tylko wtedy, gdy dłużnik opóźnia się z zapłatą należności. Przedsiębiorca nabywa prawo do rekompensaty od pierwszego dnia następującego po terminie płatności, niezależnie od długości opóźnienia.
Wysokość rekompensaty
Wysokość rekompensaty za koszty odzyskiwania należności jest stała i określona w ustawie, niezależnie od faktycznych kosztów, jakie wierzyciel poniósł w związku z odzyskiwaniem należności. Wynosi ona równowartość kwoty:
- 40 euro – dla należności do 5 000 zł,
- 70 euro – dla należności od 5 000 zł do 50 000 zł,
- 100 euro – dla należności przekraczającej 50 000 zł.
Równowartość kwoty rekompensaty przeliczana jest na złote polskie przy zastosowaniu średniego kursu euro, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Czy można dochodzić wyższej rekompensaty?
Zamieszczając politykę prywatności na stronie internetowej kluczowe jest, aby użytkownicy mogli szybko i bez problemu odnaleźć ją na stronie internetowej oraz aby dokument był czytelny i zrozumiały. W szczególności, jeśli strona
Ustawa wprost przewiduje możliwość dochodzenia od dłużnika wyższych kwot niż te określone ustawowo, jeśli koszty poniesione przez wierzyciela w związku z odzyskiwaniem należności były wyższe niż stała rekompensata (np. wierzyciel poniósł koszty wynajęcia firmy windykacyjnej lub radcy prawnego). W takim przypadku przedsiębiorca musi jednak wykazać i udokumentować rzeczywiste koszty poniesione na ten cel.
Jak dochodzić rekompensaty?
Rekompensata przysługuje wierzycielowi z mocy samej ustawy, tj. automatycznie po upływie terminu płatności. Można jej dochodzić:
- polubownie – choć uzyskanie rekompensaty nie wymaga wcześniejszego wezwania dłużnika do zapłaty, co stanowi wyjątek od ogólnych zasad wynikających z kodeksu cywilnego, to wierzyciel może pisemnie wezwać dłużnika do zapłaty. Takie działania polubowne dają wierzycielowi szanse na uzyskanie zapłaty bez konieczności podejmowania dalszych kroków prawnych;
- w postępowaniu sądowym – w przypadku braku zapłaty, wierzyciel może dochodzić zarówno należności głównej, odsetek za opóźnienie, jak i rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w ramach postępowania sądowego. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego (wyroku sądowego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności), wierzyciel może skierować sprawę do komornika, który podejmie działania zmierzające do odzyskania długu.
Warto pamiętać, że:
-
odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych są wyższe niż te przewidziane przez kodeks cywilny, co może znacząco podnieść ostateczną kwotę należności;
-
w postępowaniu gospodarczym przedsiębiorcom łatwiej jest uzyskać zabezpieczenie roszczeń wynikających z transakcji handlowej, jeśli dochodzona kwota nie przekracza 75.000 zł, należność nie została uregulowana a od upływu terminu jej płatności upłynęły co najmniej trzy miesiące.
Podsumowanie
Rekompensata za koszty odzyskiwania należności jest skutecznym narzędziem prawnym, które ma na celu wsparcie przedsiębiorców w walce z nieterminowymi płatnościami. Zanim jednak zdecydujemy się na jej dochodzenie, warto dokładnie przeanalizować sytuację prawną. Istotnym jest również rozważenie, w jaki sposób roszczenie o rekompensatę może wpłynąć na relacje biznesowe z dłużnikiem, w szczególności jeśli stale z nim współpracujemy.